روند رسیدگی به جرم تصرف عدوانی در سیستم قضایی ایران شامل مراحل مشخصی است که از ثبت شکایت تا صدور حکم را در بر می‌گیرد. در ادامه، این روند را به طور کامل و مرحله‌به‌مرحله توضیح داده‌ایم:

1. شاکی (مالک) باید به دادگاه حقوقی یا شورای حل اختلاف (بسته به ارزش مال) مراجعه کند.

2. شاکی باید دادخواستی تنظیم کند و در آن مشخصات خود، طرف مقابل (متجاوز)، و جزئیات مربوط به تصرف عدوانی را ذکر کند.

3. مدارک مالکیت (مانند سند رسمی، قولنامه، یا شواهد دیگر) و شواهد تصرف عدوانی (عکس، فیلم، شهادت شهود) باید به دادخواست ضمیمه شود.

4. پس از ثبت شکایت، پرونده به قاضی دادگاه یا شورای حل اختلاف ارجاع داده می‌شود.

5. قاضی پرونده را بررسی می‌کند و در صورت نیاز، دستورات مقتضی مانند معاینه محل یا کارشناسی صادر می‌کند.

6. کارشناس گزارش خود را درباره وضعیت ملک و تصرف عدوانی به دادگاه ارائه می‌دهد.

7. قاضی طرفین پرونده (شاکی و متهم) را به دادگاه احضار می‌کند.

8. پس از بررسی مدارک، شواهد و دفاعیات طرفین، قاضی حکم خود را صادر می‌کند.

9. اگر تصرف عدوانی اثبات شود، قاضی دستور می‌دهد تا ملک به مالک بازگردانده شود و متجاوز به مجازات قانونی محکوم می‌شود.

10. همچنین، قاضی ممکن است حکم به جبران خسارت به نفع مالک صادر کند.

11. پس از قطعی شدن حکم، مالک می‌تواند برای اجرای حکم به اجرای احکام دادگاه مراجعه کند.

12. نیروی اجرایی دادگاه، ملک را از متجاوز پس گرفته و به مالک تحویل می‌دهد.

13. اگر هر یک از طرفین به حکم صادره اعتراض داشته باشند، می‌توانند ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ حکم، درخواست تجدید نظر کنند.

14. پرونده به دادگاه تجدید نظر ارجاع می‌شود و پس از بررسی مجدد، حکم نهایی صادر می‌شود.